Column: Eeuwige liefde
Auteur: Adri Duivesteijn
Datum: 21-05-2010
Waarom word je verliefd op een plan? Is het een gevoel, een rationele afweging, of een combinatie van beide? Verliefdheid is een subjectieve emotie die zich maar moeilijk laat verklaren, maar feit is dat een aantal gemeenteraadsleden direct verliefd werd op het plan ‘Duin’ voor de Kustzone in Almere Poort, toen vastgoedontwikkelaar en belegger Amvest dat presenteerde. Natuurlijk worden dergelijke emoties beïnvloed door een gevoel van saamhorigheid, door het idee dat je samen aan een stad bouwt, maar het heeft tegelijkertijd veel te maken met de inhoud van een plan. Want wil de kalverliefde uitmonden in een langdurige romance, dan zijn vlinders alleen niet voldoende.
Toen ik vier jaar terug als wethouder in Almere begon, vertelde mijn voorganger Arie Willem Bijl mij dat ik in de Kustzone “nog gewoon mijn gang kon gaan”. Ik zag de ontwikkeling van de Kustzone dan ook als een enorme uitdaging, juist omdat het één van de meest bijzondere locaties van Almere is, met een kilometers lange kustlijn aan de ene zijde van het gebied, en één van de oudste Almeerse bossen aan de andere zijde. Ik had het gevoel dat wij hier, in dat unieke gebied, de nieuwe kwaliteitsnorm voor toekomstige grootschalige gebiedsontwikkelingen in Almere konden zetten. We zouden afstand doen van de confectiebouw, van gefragmenteerde ontwikkeling, van de ‘hit and run’ cultuur. Met de ontwikkeling van de Kustzone zouden wij, als gemeente, aantonen dat het anders kan.
Maar gaandeweg kwam - ook bij mij - het besef dat, als we het gebied zélf zouden ontwikkelen, onvoldoende gebruik zou worden gemaakt van de inventiviteit en creativiteit van de markt en dat de integraliteit onvoldoende zou worden geborgd, omdat ook binnen de politiek de behoefte aan ‘korte termijn successen’ soms zo verleidelijk is, dat het een echt kwalitatief hoogwaardige ontwikkeling in de weg staat. Ik realiseerde mij meer en meer dat we opnieuw een koppeling zouden moeten maken tussen blijvend kapitaal en de ontwikkelingsopgave. Waar we de ‘hit and run’ cultuur als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen, zouden we juist moeten zoeken naar samenwerking met partijen die blijven. We hebben dan ook nadrukkelijk afstand gedaan van de gangbare aanbestedingsprocedures, en zijn selectief op zoek gegaan naar partijen die zich identificeren met de stad. We hebben drie beleggers - Amvest, Vesteda en BPF/Bouwinvest - gevraagd om hun visie op de Kustzone te ontwikkelen. Deze uitvraag resulteerde in drie bijzondere plannen, die we hebben geëxposeerd in museum De Paviljoens.
Uiteindelijk hebben we gekozen voor ‘Duin’, het plan van Amvest, dat uitgaat van - de naam zegt het eigenlijk al - de ontwikkeling van een duingebied in de polder. Het plan bestaat uit 3.000 woningen, 85.000 m² kantoorruimte, 7.000 m² maatschappelijke voorzieningen en 26.000 m² aan detailhandel, horeca en kleinschalige leisure. Het woonaanbod is zeer divers: appartementen en eengezinswoningen in de duinen, villa’s in de bossen, woningen in woontorens en strandwoningen met een tuin die direct aan het zand grenst. Daarnaast komt er een boulevard langs de haven, waar mensen letterlijk kunnen flaneren. De bijna on-Almeerse stedelijkheid en de levendige boulevard geven de Kustzone het karakter van een badplaats. Als Hagenaar weet ik wat de toegevoegde waarde van zo’n badplaats kan zijn. De boulevard van Scheveningen laat zien welke kwaliteiten er aan de stad kunnen worden toegevoegd, als stad en water worden gecombineerd: levendigheid en stedelijk, en bovenal: het weidse uitzicht over het water.
Tja, waarom word je verliefd op een plan? Amvest is in staat gebleken een bijzonder en vernieuwend plan te presenteren en om zich te committeren aan de stad. Amvest heeft bewezen dat je, juist door kapitaal en ontwikkeling te combineren, de conjunctuur kunt overstijgen. Want al hebben wij de crisis niet voorzien, we hebben er wél weerstand tegen kunnen bieden. Midden in een periode van economische teruggang hebben wij getekend voor de grootste ontwikkeling in de geschiedenis van Almere. Het plan is, zowel in grondwaarde als in oppervlakte, meer dan drie keer groter dan het Almeerse Stadscentrum. Wat zo bijzonder is, is dat Amvest de ‘Almeerse mix’ doeltreffend heeft weten beet te pakken. Het is de moderne stedelijkheid van het stadscentrum, gecombineerd met de typische klassieke Almeerse suburbaniteit. Karakteristiek voor Almere is - en dat heeft Amvest goed begrepen - dat niet wordt gekozen voor een retrotour in de architectuur, maar juist voor de hedendaagse architectuur die bij New Town Almere hoort. In het plan blijft dát wat Almere Almere maakt - het gevoel van ruimte, het groen, het water - behouden. En dát is waarom raadsleden verliefd werden op het plan; zo willen zij onze stad zien.
Bijna veertig jaar na het ontstaan van Almere Haven, toont Almere zich nu opnieuw aan het water. De ontwikkeling van de Kustzone is de ultieme invulling van het Almere Principle ‘combineer stad en natuur’. De Kustzone wordt niet alleen gezichtsbepalend voor de entree van de stad, het tilt de kwaliteit van de stad als geheel naar een hoger niveau. De Kustzone en Almere: eeuwige liefde.
Adri Duivesteijn
Wethouder Ruimtelijke Ordening in Almere
